Oekraïense ouderen extra kwetsbaar in oorlog met Rusland

PERSBERICHT – 29 juni 2022 – Almere

In een vandaag gepubliceerd rapport getiteld Falling through the cracks concludeert Dorcas dat ouderen in Oekraïne extra kwetsbaar zijn voor de gevolgen van de oorlog met Rusland. De onderzoekers baseren zich op eerder verschenen rapporten over de positie van ouderen in conflictsituaties en op informatie uit Oekraïne.

Het rapport geeft weer dat er, hoewel ouderen in conflictsituaties extra kwetsbaar zijn, te weinig wordt gedaan om de geboden hulp te laten aansluiten op de noden van ouderen. In het rapport worden Irak, Jemen, Zuid-Soedan en Oekraïne besproken. De conclusie is dat de rechten van ouderen vaak nog onvoldoende beschermd worden. Het rapport draagt het opstellen van een VN-mensenrechtenverdrag voor ouderenrechten aan als mogelijke oplossing om meer aandacht te besteden aan de specifieke noden van ouderen.

Wegvallen sociaal vangnet en verminderde mobiliteit

Een van de oorzaken voor de kwetsbare positie van ouderen in conflictsituaties die de onderzoekers identificeren, is het gebrek aan beschikbare data. Er wordt onvoldoende gemeten hoeveel ouderen er in een conflictgebied achterblijven en wat de specifieke noden van deze ouderen zijn. Een andere reden voor de extra kwetsbare positie van ouderen in conflictsituaties is het wegvallen van het sociale vangnet. Sommige ouderen zijn afhankelijk van hun kinderen, buren of kennissen voor eten, drinken, medicijnen of het innen van hun pensioen. Op het moment dat het sociale vangnet wegvalt, wordt het moeilijker om aan deze basale voorzieningen te komen. Daarnaast zijn ouderen over het algemeen minder mobiel, waardoor vluchten naar een veilige regio of het bereiken van een schuilkelder in het geval van beschietingen moeilijker of zelfs onmogelijk is. Daardoor blijven ouderen tijdens conflicten vaker thuis achter en zijn ze kwetsbaarder voor artilleriebeschietingen of kunnen ze in handen vallen van een van de strijdende partijen. De gevolgen daarvan zijn dat ouderen vaker slachtoffer worden van inbraak, (seksueel) geweld of – in het ergste geval – moord.

Ouderen in Oekraïne in de knel

Ook uit Oekraïne komen er verhalen van ouderen die moeten thuisblijven omdat ze niet in staat zijn om te vluchten. Eerder onderzoek uit het oorspronkelijke conflictgebied in Oost-Oekraïne, vóór de grootschalige invasie van 24 februari 2022, laat zien dat 86 procent van de ouderen beperkt mobiel is en meer dan 10 procent van de geïnterviewde ouderen volledig immobiel is. Daarnaast bleek dat maar liefst 98 procent van de achterblijvende ouderen één of meerdere chronische aandoeningen heeft, en dat 70 procent van de oudere vrouwen onvoldoende toegang heeft tot medische ondersteuning. Haaks daarop staat volgens ditzelfde onderzoek dat slechts 6 procent van de ouderen in het conflictgebied humanitaire ondersteuning heeft ontvangen gedurende de laatste 6 maanden. Deze statistieken tonen aan hoe kwetsbaar Oekraïense ouderen zijn die niet kunnen vluchten.

Bovenop dit alles komt nog dat de oorlog met Rusland al voor de escalatie van 24 februari te boek stond als het ‘oudste conflict ter wereld’. Dit betekent dat het percentage ouderen dat negatieve gevolgen ervaart door de oorlog nergens hoger is dan in Oekraïne: 30 procent. Er wordt dan ook gevreesd dat door de escalatie heel veel ouderen in de knel zijn geraakt en geen passende hulp krijgen. Aangezien veel inwoners Oekraïne zijn ontvlucht en de mannen verplicht vechten tegen Rusland bestaat de vrees dat ouderen tussen wal en schip raken en eindigen zonder de benodigde ondersteuning om aan noodzakelijke basisbehoeften als eten, drinken en medicijnen te komen. Dorcas roept de gemeenschap dan ook dringend op om meer aandacht te besteden aan de effecten van conflicten op ouderen.

29 juni 2022