Wat is er aan de hand in Ethiopië?

Ethiopië wordt sinds 2020 verscheurd door een gewelddadig conflict in het noorden van het land. Het regeringsleger vecht tegen de oprukkende rebellen van het Tigray People’s Liberation Front (TPLF). Duizenden mensen zijn omgekomen en er wordt gesproken over miljoenen vluchtelingen. Door het conflict én door de coronapandemie, sprinkhanenplaag en droogte heerst er een hongersnood. Hoe is deze verschrikkelijke situatie ontstaan, welke noodhulp verleent Dorcas en wat is de impact op onze andere projecten?

Geschiedenis van Ethiopië

Om het ontstaan van het conflict enigszins te begrijpen, moeten we Ethiopië iets beter leren kennen, en kijken naar de geschiedenis van Ethiopië. Ethiopië is het oudste onafhankelijke land van Afrika, en het op een na grootste land van het continent. Het is nooit gekoloniseerd geweest. Het is 26 keer zo groot als Nederland en de afstand van noord naar zuid is ongeveer 2.000 kilometer. Er wonen 110 miljoen mensen en daarmee is het een van de dichtstbevolkte landen van Afrika. Ethiopië heeft een eigen cultuur, schrift en jaartelling en staat bekend als een van de oudste christelijke landen. In de Bijbel wordt het land ook al verschillende keren genoemd. Vandaag de dag is 60 procent van de bevolking christen en ongeveer 35 procent moslim.

1989-2018

Begin jaren ’90 woedde er een burgeroorlog in Ethiopië, waarna het land een ‘federatie’ werd met 9 deelstaten. De deelstaten hebben een eigen regering en hebben veel zeggenschap om allerlei zaken autonoom te regelen. Tegelijkertijd zijn zij bij het opstellen van regels en wetten onderwerpen aan de nationale wetgeving. De landelijke regering geeft richtlijnen waarbinnen de deelstaten zelfstandig mogen opereren.

Tigray People’s Liberation Front (TPLF) werd 1 van deze deelstaten (namelijk in de regio Tigray), en vormde samen met nog 3 andere deelstaten het Ethiopisch Volksrevolutionair Democratisch Front. Samen fungeerden zij op landelijk niveau als één politieke partij, een soort coalitie. TPLF nam de leiding en regeerde het land tot 2019. In deze periode werd Ethiopië welvarender en stabieler. Tussen 2008 en 2018 verdubbelde het inkomen per hoofd van de bevolking en groeide de economie jaarlijkse met 10 procent. Bovendien halveerde in deze periode de kindersterfte en nam de gemiddelde leeftijdsverwachting toe met 10 jaar. Tegelijkertijd waren er regelmatig zorgen over mensenrechten en in hoeverre er sprake was van een democratie.

2018-2021: de Oorlog van Tigray

Uiteindelijk veranderde de onvrede in protest, wat in 2018 leidde tot een andere regering en een nieuwe president: Abiy Ahmed Ali. Hij richtte een nieuwe partij op, de Welvaartspartij, en hij beschuldigde belangrijke regeringsleiders van onderdrukking en corruptie. De leiders van Tigray zagen de hervormingen van Abiy als een poging om de macht te centraliseren en het federale systeem van Ethiopië te vernietigen. Ze weigerden dan ook onderdeel te worden van de Welwaartspartij.

In september 2020 organiseerde Tigray regionale verkiezingen. De centrale regering had haar nationale verkiezingen uitgesteld vanwege het coronavirus, en noemde de verkiezingen van Tigray illegaal. Uiteindelijk stopte de overheid de financiering van Tigray, sloot de regio af van telefoon- en internetdiensten, en verbrak de verbanden. Tigray vatte dit op als een oorlogsverklaring. De spanningen liepen verder op toen troepen uit Tigray werden beschuldigd van het stelen van wapens. Abiy noemde dit ‘het overschrijden van een rode lijn’, noemde TPLF een ‘terroristische organisatie’ en voelde zich gedwongen tot een ‘militaire confrontatie’ in de vorm van bombardementen. Ook Eritrea, het buurland dat grenst aan de Tigray-regio, raakte betrokken bij het conflict.

In 2021 bracht de oorlog steeds meer verschrikkingen met zich mee, waaronder massamoorden door voornamelijk Eritrese militairen. In de eerste maanden van het jaar verslechterde de humanitaire situatie aanzienlijk, mede doordat hulporganisaties het gebied niet in mochten. Na een korte wapenstilstand vanaf eind juni rukten de TPLF-rebellen op richting de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba, waar ze begin november de steden Dessie en Kombolcha innamen, 2 steden die een strategisch knooppunt vormen tussen Addis Abeba en de haven van Djibouti. Op 6 december werden de 2 steden weer bevrijd.

En nu?

De oorlog is, na ruim een jaar, nog steeds in volle hevigheid gaande en het verloop is onvoorspelbaar. De gevechten hebben inmiddels aan duizenden mensen, onder wie veel burgers, het leven gekost. Miljoenen mensen zijn op de vlucht geslagen, onder andere naar buurland Soedan. Daarnaast woedt er een hongersnood als gevolg van de genadeloze combinatie van conflict, corona, een sprinkhanenplaag en droogte door klimaatverandering.

Dorcas in Ethiopië

Dorcas werkt sinds de jaren ’80 in Ethiopië. Op dit moment werken we in 7 regio’s met in totaal ongeveer 80 medewerkers. We werken niet in het conflictgebied, en kunnen daar ook niet komen. Toegang voor hulporganisaties is tot nu toe onmogelijk. Wel werken we in omliggende gebieden, waar we interne vluchtelingen opvangen en noodhulp verlenen.

Het werk van Dorcas in Ethiopië gaat ondanks de situatie gewoon door, maar het conflict maakt het voor onze lokale medewerkers wel zwaar en lastig. Reizen is erg moeilijk, omdat er veel controles en blokkades zijn. Ook is er een constante dreiging door toenemende spanningen en oplaaiende conflicten op andere plekken in het land.