Wat is er aan de hand in Mozambique?

Om te begrijpen wat er op dit moment gebeurt in Mozambique moet je naar de achtergrond van het land kijken. In dit artikel lees je over de aanleiding van de spanningen, de uitdagingen die het conflict met zich meebrengt en hoe Dorcas bouwt aan het ondersteunen, versterken en beschermen van lokale gemeenschappen.

Luister ook naar dit radiofragment van 4 mei 2021 op Groot Nieuws Radio. Onze collega Jan Jacob vertelt vanaf 1.15.00 over de situatie in Mozambique.

Van kolen naar gas

Mozambique is jarenlang een land geweest van mijnbouw en kolenproductie. Maar de opbrengst hiervan daalde en daalde door een combinatie van de gebrekkige infrastructuur in het land, wijdverspreide corruptie en de verminderde behoefte aan kolen wereldwijd.

Rond 2010 werden er enorme gasreserves ontdekt voor de kust van Noord-Mozambique, in de regio Cabo Delgado. Eerst door een Amerikaans olie- en gasbedrijf, daarna door een Italiaans bedrijf. Ongeveer 5 jaar geleden begonnen bedrijven het gas op te kopen. Zo kocht het Franse Total voor bijna 4 miljard een belang van ruim een kwart in het gaswinningsproject. En rond die periode begon het conflict, waarvan de aanleiding begrijpelijk is: de Mozambikaanse bevolking werd ontevreden vanwege het gebrek aan gelijke kansen. De grote westerse bedrijven kregen de winst, de bevolking ondervond geen enkel voordeel.

Conflict en geweld

Sinds 2017 is er sprake van terreur. Sindsdien trekt de toch al slecht opgeleide jeugd weg, zowel voor het geweld als vanwege het gebrek aan economische mogelijkheden. En dit werkt weer in de hand dat de overheid in dit deel van het land weinig tot niets investeert. Het gevolg: heel vervelende en gevaarlijke omstandigheden voor de achterblijvers in de lokale gemeenschappen. Bovendien ontstaan er spanningen op de plekken waar vluchtelingen opgevangen worden, omdat de lokale gemeenschappen op deze plekken de weinige voorzieningen moeten delen. Zij die arm waren, worden hierdoor alleen maar armer. En zij die vluchtten, worden er amper beter van. De balans is zoek, en daarmee en liggen nieuwe conflicten op de loer.

De jongeren die hun dorpen verlieten (en nog steeds verlaten), trokken (en trekken) naar zuidelijker gelegen gebieden of naar de stad Palma – een stad die veelbelovend leek, maar waar ook de rebellen hun oog op lieten vallen. Eind maart was er de geweldsuitbarsting in Palma, precies op het moment dat de militairen de stad hadden verlaten om het geweld op het platteland in te dammen. Ruim 80 mensen werden gedood, waaronder medewerkers van Total. De aanslagen werden later werd opgeëist door IS, alhoewel wij betwijfelen of het inderdaad IS-rebellen waren.

Vele uitdagingen

De huidige politieke en economische situatie brengen veel uitdagingen met zich mee. De gebieden langs de oostkust, waar de gasvelden liggen, waren sowieso al dunbevolkt. Het conflict versnelt deze ontvolking. Mozambique is bijna 20 keer zo groot als Nederland en er wonen nog niet eens 2 keer zoveel mensen. Het hele land is extreem arm, en de noordelijke regio niet allerminst. Ook natuurgeweld heeft parten gespeeld: in april 2019 richtte de orkaan Kenneth in Cabo Delgado een schade aan van 100 miljoen dollar.

En dan zijn er nog de geluiden dat de noordelijke regio zich wil afscheiden door een onafhankelijke staat uit te roepen. Dat zou de problemen groter maken. Geschat wordt dat in maart de teller al op 1,3 miljoen vluchtelingen staat. Dit getal zal oplopen, terwijl de nood nu al hoog is.

Wat doet Dorcas

Dorcas heeft een landenkantoor in Mozambique en verleent de komende jaren noodhulp. Onze focus ligt op dit moment op het voorzien van water, hygiëne, sanitaire voorzieningen en voedsel. Ook willen we gaan bijdragen aan het brengen van vrede, en zoeken naar mogelijkheden om mensen naar hun thuis te laten terugkeren.

We richten ons op het ondersteunen, versterken en beschermen van de dorpen die vluchtelingen opvangen. Dat start met het begrijpen en onderkennen van de lokale problemen. Om deze te adresseren moet je kunnen aanvoelen welke conflicten er broeien en wat de voedingsbodem van die conflicten is. In onze programma’s hebben we bijvoorbeeld watercomités opgericht waarin alle groepen vertegenwoordigd zijn. Zij zijn onderdeel van de gemeenschap en samen verantwoordelijk voor de watertappunten. Ook worden ze verantwoordelijk voor het onderhoud en de wijze van gebruik. Dorcas traint hen hierin en wil op die manier bijdragen aan het brengen van vrede.

Zo gaat noodhulp hand in hand met structurele, duurzame ontwikkeling. En altijd op basis van de mogelijkheden die een gemeenschap zelf heeft.

02 juni 2021

Vond je dit interessant om te lezen?

Meld je dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief en het magazine Hartslag.