Wat is er aan de hand in Oekraïne?

De spanningen bij de grens van Oekraïne en Rusland lopen op. Heel de wereld houdt z’n adem in en vraagt zich af of en wanneer Rusland Oekraïne binnenvalt. Hoe is deze situatie eigenlijk ontstaan? En wat betekent de dreiging van een inval en een eventuele oorlog voor het werk van Dorcas?

Val van het communisme

Om de situatie beter te begrijpen moeten we terug naar de tijd dat Rusland en Oekraïne beide nog onderdeel waren van de Sovjet Unie. Als een vriendschappelijk gebaar gaf Rusland het gebied de Krim aan Oekraïne. Na het uiteenvallen van de Sovjet Unie kreeg Rusland hier spijt van. In de Krim is namelijk een ijsvrije haven, de enige van Rusland. Ook biedt dit gebied de mogelijkheid om macht uit te oefenen in de Zwarte Zee.

Annexatie van de Krim

In 2014 bereikt het conflict over de Krim een hoogtepunt. Het begon met protesten in Oekraïne tegen de pro-Russische president Janoekovitsj, die uiteindelijk naar Rusland vluchtte. In de Krim ontstond hierdoor onrust onder de grotendeels van oorsprong Russische bevolking. Na protesten werd op 17 maart 2014 de onafhankelijkheid van de Krim uitgeroepen. Een dag later annexeerde Rusland het schiereiland.

Gevechten in Oost-Oekraïne

Na de annexatie was het nog niet gedaan met de onrust. In Oost-Oekraïne braken er in 2014 gevechten uit tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten. Naast beschietingen over en weer haalden de separatisten legerhelikopters en een transportvliegtuig neer. Een van de dieptepunten in deze strijd is ongetwijfeld het neerhalen van de MH17, een passagiersvliegtuig dat van Schiphol onderweg was naar Maleisië.

Uiteindelijk werd in het najaar van 2014 een staakt-het-vuren-akkoord gesloten. De regio’s Donetsk en Loegansk in Oost-Oekraïne bleven deels in handen van de separatisten. Ondanks het akkoord laaide het geweld in de jaren die volgden regelmatig op, met als dieptepunt het conflict dat nu speelt.

Huidige conflict

De aanleiding voor de huidige oplopende spanningen is de wens van Oekraïne om zich aan te sluiten bij de NAVO. Poetin is hier op tegen, omdat de grens van het westen dan voor zijn gevoel te dicht bij Rusland komt te liggen. De NAVO gaf aan het lidmaatschap van Oekraïne geen probleem te vinden. Rusland reageerde hierop door legers aan de grens te plaatsen. Op dit moment staan Oekraïne en het westen lijnrecht tegenover Rusland en de Oekraïense separatisten. Via diplomatie wordt geprobeerd een oorlog te voorkomen.

Ons werk in Oekraïne

Dorcas is al tientallen jaren werkzaam in Oekraïne. Het is qua oppervlakte na Rusland het grootste land van Europa. We hebben in meerdere regio’s een kantoor. Een van deze kantoren bevindt zich in het oosten, vlakbij het conflictgebied.

In totaal werken er ongeveer 10 lokale medewerkers op deze kantoren. Onze collega’s zijn rustig onder de dreigende situatie. Ze hebben al jarenlang te maken met beschietingen en onrust aan de grens. Ze zien nog niet zo snel daadwerkelijk een conflict uitbreken.

Mocht er wel een oorlog uitbreken, dan is het volgens hen lastig te zeggen waar aan de grens dit precies zal gebeuren. ‘Hoewel de Russische troepen op verschillende plekken langs de grens staan, kunnen ze net zo goed op andere plekken het land binnenvallen. Dit maakt het lastig om onze situatie in te schatten.’

Het ‘gewone’ werk gaat door

Het werk van Dorcas gaat ondanks de vele onzekerheden gewoon door. Momenteel zijn we bezig met het invoeren van de nieuwe methode Poverty Stoplight. Samen met gezinnen brengen we in kaart op welke terreinen zij in armoede leven. We coachen ze bij het maken van een (bedrijfs)plan en geven trainingen, zodat ze nieuwe vaardigheden leren en een hoger inkomen kunnen verdienen.

Noodhulp bieden

Van noodhulp is op dit moment nog geen sprake. Dorcas bereidt zich wel voor op een crisissituatie. ‘Als de situatie het toestaat staan we er zeker voor open om mensen te ondersteunen met noodhulp. Je kunt denken aan het uitdelen van voedsel of geld om basisbenodigdheden te kunnen kopen, kacheltjes als bescherming tegen de kou of psychologische hulp na traumatische gebeurtenissen.’

Lees meer over hoe het gaat met het Dorcas-team in Oost-Oekraïne: https://dorcas.nl/oekraine-wacht-in-spanning-af

21 februari 2022