Traumahulp Jemen: ‘De situatie is hier erger dan waar dan ook ter wereld’

‘Na 7 jaar oorlog is het terecht en begrijpelijk als mensen niet meer functioneren. Naarmate de tijd vordert wordt de invloed van trauma’s steeds zichtbaarder.’ Dat zegt onze noodhulpcoördinator Eva, die onlangs in Jemen was en betrokken is bij het opzetten van traumahulp in Jemen. Ze vertelt hoe zij haar reis heeft ervaren en vertelt over de nieuwe plannen van Dorcas in Jemen. ‘Het doet me pijn dat de humanitaire crisis in Jemen zo onderbelicht is. Eigenlijk is de situatie hier erger dan waar dan ook ter wereld.’

Je bezocht Jemen. Hoe zag jouw reis eruit?

‘Het liep anders dan verwacht. We hadden gepland om onze projecten op het platteland te bezoeken, maar eenmaal daar bleken die locaties toch te onveilig. Zo instabiel is Jemen. We zijn dus in de stad Aden gebleven. Overigens was de oorlog ook daar af te lezen aan het straatbeeld. Als je daar loopt, zie je constant kapotte gebouwen en mensen die bedelen. We weten dat de situatie op andere plaatsen in het land nog extremer is. Los daarvan was het erg nuttig om er te zijn. We hebben veel mensen ontmoet, gebouwd aan ons lokale netwerk en allerlei plannen gemaakt. Als je ter plekke bent krijg je toch meer mee van wat de noden zijn en leg je sneller contact met mogelijke partners.’

Wat deed het met jou om in Jemen te zijn?

‘Ook al ben ik vaker op dit soort plekken geweest, het blijft heftig om geconfronteerd te worden met oorlog en de gevolgen van oorlog. Met dit werk kun je 24 uur per dag doorwerken. Maar ik heb geleerd om dat niet te doen. Je houdt dit werk niet vol als je nooit rust neemt. Wat dat betreft is het ook fijn dat je met een heel team bent. Doordat we samen besluiten nemen, voel je dat je de verantwoordelijkheid deelt.’

Wat kan Dorcas betekenen voor de Jemenieten?

‘Tot nu toe waren we in Jemen voornamelijk gericht op voedselhulp. Dat is letterlijk broodnodig, want meer dan 80 procent van de bevolking is afhankelijk van humanitaire hulp. Ik ben blij dat Dorcas nu aanvullend traumahulp en psychosociale hulp gaat verlenen. Ik heb met eigen ogen gezien dat dit hard nodig is. Het verwerken van trauma’s is een cruciaal onderdeel van noodhulp. Gelukkig heeft dat nu ook de aandacht van de Nederlandse overheid, wat betekent dat we er tegenwoordig budget voor krijgen via de Dutch Relief Alliance.’

Welke traumahulp verleent Dorcas in Jemen?

‘Dit jaar doen we een eerste proefproject. We praten met vrouwen en kinderen uit achtergestelde wijken en vluchtelingenkampen over wat hun is overkomen. Dit vindt plaats in ons eigen gemeenschapscentrum – een veilige plek waar zij echt even op adem kunnen komen. We werken met muziek, tekeningen en afbeeldingen, want dat maakt het makkelijker om over trauma’s te praten.

In andere landen waar Dorcas werkt, zoals Egypte en Libanon, hebben we al gezien dat bij veel mensen het kwartje valt wanneer zij de basis van hun trauma snappen. ‘Het is niet gek dat ik als moeder nu ineens zo kribbig ben, want dat is een normale reactie op een abnormale situatie.’ ‘Ik hoef me niet te schamen dat ik als twaalfjarige jongen ineens weer in mijn bed plas. Dat komt omdat ik zo veel heb meegemaakt.’ Zo krijgen ze begrip voor en meer grip op hun eigen gedrag en gevoel.

Een belangrijk onderdeel van mentaal welzijn is verder dat de vrouwen weer een inkomen kunnen verdienen. Dat klinkt misschien onlogisch, maar je kunt mentaal welzijn niet los zien van economisch welzijn. Een voedselpakket geeft kortstondige verlichting, maar geen hoop op een betere toekomst. Door ook beroepstrainingen aan te bieden (zoals kleding vermaken) krijgen de vrouwen kansen om zelf iets te doen aan hun situatie.’

Met wat voor trauma’s lopen de mensen eigenlijk rond?

‘Waar moet ik beginnen? Ze hebben geweld op straat gezien, raketaanvallen meegemaakt, familie verloren, hun eigen huis moeten verlaten, hun werk en dus hun inkomen verloren. Dit soort zaken leiden tot depressies, honger, stress. Het is vooral de combinatie van al deze dingen die het zo extreem zwaar maakt. Daarbij kan het overgrote deel van de kinderen al jarenlang niet naar school. Hoe langer de oorlog voortduurt, hoe kleiner de kans dat deze kinderen hun schooltijd nog kunnen inhalen. Straks is er een hele generatie kinderen die niet geschoold is. Het is echt niet te bevatten hoeveel en hoelang deze oorlog zal doorwerken op de toekomst van Jemen.’

Wat heeft Jemen naast traumahulp nodig voor een betere toekomst?

‘Allereerst: veel meer internationale aandacht. Het doet me pijn dat de humanitaire crisis in Jemen zo onderbelicht is. Eigenlijk is de situatie hier erger dan waar dan ook ter wereld. Wat moet er gebeuren om Jemen meer onder de aandacht te krijgen? Het is extreem tragisch en het duurt nu al zo lang. En veel mensen vergeten het gewoon zomaar. Wat ik persoonlijk vooral moeilijk vind is de wetenschap dat miljoenen mensen hulp nodig hebben en we maar beperkt kunnen helpen. Maar dat hoort bij het werk, en ik weet: we kunnen niet alle problemen oplossen, maar we kunnen wel kansen creëren. En die kansen zijn écht van levensbelang voor mensen in nood.’

05 augustus 2022