Kijk naar de impact, niet naar de strijkstok!

Goede doelen en de strijkstok: goed voor verhitte discussies. Hoeveel centen van de geef-euro verdwijnen er in de zakken van de medewerkers, voordat de rest op de plaats van bestemming terechtkomt?

Oorsprong van de strijkstok
De strijkstok waar wij het in dit artikel over hebben, heeft niets te maken met de strijkstok van de viool. Het was in het verleden de maatstok waarmee bakjes met graan of kalk werden afgemeten. Door de bakjes af te strijken, zorgde de verkoper dat het bakje gevuld was met de goede hoeveelheid. Maar blijkbaar wisten de verkopers hun strijkstok zo handig te hanteren dat zij wat extra’s uit de bakjes konden wegnemen. Zo hield de verkoper onterecht iets achter voor zichzelf. Het gezegde ‘aan de strijkstok blijven hangen’ is een negatieve suggestie: niet alles komt ten goede aan degene die er recht op heeft.

Door schade en schande
Het is waar dat de realiteit weerbarstig is. Goede doelen maken fouten. Mensen zijn niet altijd wie ze lijken. Fraude vindt plaats – soms tot het schaamrood op onze kaken aan toe. Wanneer dit gebeurt, wordt het breed uitgemeten in de pers. Aan de ene kant is dit goed en belangrijk. Het dwingt ons om kritisch en zorgvuldig te blijven. Aan de andere kant kan hierdoor een verkeerd beeld ontstaan van goede doelen. Het is vervelend en onterecht als mensen denken dat goede doelen massaal en opzettelijk geld achterhouden om hun eigen zakken mee te vullen.

‘Voordat ik bij Dorcas kwam werken, heb ik 25 jaar in de accountancy gewerkt. De stap naar een goed doel was economisch gezien zeer oninteressant. Nu ik een tijdje in goededoelenland rondloop, concludeer ik dat er nauwelijks mensen zijn die hier voor de financiële beloning werken. Integendeel, in vergelijking tot de commerciële branche verdienen mijn collega’s en ik een stuk minder. Een aantal collega’s heeft zelfs een flinke stap teruggedaan om bij Dorcas te kunnen werken.’

Nico Hoogenraad, financieel directeur bij Dorcas

Hoe minder strijkstok, hoe beter?
Op zich is het niet moeilijk om de geef-euro’s voor een groot percentage op de plek van bestemming te krijgen. Dan blijft er weinig aan de strijkstok hangen. Maar is dat wel echt wat we (moeten) willen?

Een voorbeeld.
Dorcas werkt in Zuid-Soedan. Dit land wordt ook wel een ‘failed state’ (gefaalde natie) genoemd, vanwege corruptie, burgeroorlog, honger en gevluchte mensen. We kunnen gemakkelijk een heleboel euro’s naar Zuid-Soedan overmaken, zonder daar veel energie in te stoppen. Ontvangende partijen te over. Geen personeel in Nederland. Geen apparaatskosten. Hooguit een paar tientjes voor de overboeking. De lokale organisatie en de lokale mensen ontfermen zich er wel over.

Maar gaat dat wel goed? Wil de donateur dat er een ordentelijk plan is wat er met het geld gaat gebeuren? Plannen maken kost geld. Wil de gever dat er gecheckt wordt dat het plan ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd? Een oog in het zeil houden kost geld. Is dat de strijkstok?

Wat (of wie) is de strijkstok?
Nico Hoogenraad: ‘Ik reis regelmatig naar de landen waar Dorcas werkt om te controleren of het geld volgens plan wordt besteed. Hoe de besteding wordt verantwoord. Of er niets in verkeerde zakken terechtkomt. Dat doe ik niet alleen, maar met accountants. Dat moet, want de combinatie van veel geld en weinig controle vraagt om moeilijkheden. Als ik dat aan vrienden, kennissen en donateurs vertel, knikken zij instemmend. ‘Ja, dat is wel nodig.’ Maar ook die financiële controle kost geld. Is dat de strijkstok? Ben ik de strijkstok?’

Ik doneer zelf ook aan goede doelen. Onder andere aan Dorcas, want ik geloof in wat we doen. Ik maak me niet zo druk om de strijkstok. Ik maak me vooral druk om impact: wat brengt mijn euro teweeg? Als 15 procent kosten nodig zijn om een grote impact te bereiken: prima. Maar als dat 30 procent is en de impact is nog een stuk groter, dan wil ik liever dat 30 procent van mijn geef-euro aan de strijkstok blijft hangen.’

De rol van het CBF
Je kunt niet een goed doel zijn zonder zuinigheidsbesef. Als wij met minder kosten meer kunnen bereiken, dan moeten we die weg kiezen. Daarom kiezen we niet voor dure panden, dikke vertrekregelingen, gelikte marketing en vet betaalde consultants.

Dorcas laat zich bevragen, bekijken en controleren door het Centraal Bureau voor de Fondsenwerving (CBF). Het CBF is niet zomaar tevreden. Voordat wij de CBF-certificering krijgen, moeten wij bewijzen dat wij:

  • Bijdragen aan een betere wereld.
  • Zorgvuldig omgaan met iedere euro.
  • Verantwoording afleggen.
  • Ons laten controleren.
  • Respectvol omgaan met onze donateurs.

Afschaffing ‘25-procentnorm’
Tot een tijdje geleden mochten goede doelen van het CBF maximaal 25 procent van hun inkomsten besteden aan fondsenwerving. Inmiddels heeft het CBF deze norm losgelaten. Eén norm was niet langer passend, omdat goede doelen te veel van elkaar verschillen.

Natuurlijk blijft het CBF ons wel controleren. Als goed doel krijg je het vertrouwen om goede dingen tot stand te brengen met het geld van anderen. Het is alleen maar logisch dat je dan transparant bent. Zo controleert het CBF nu of wij:

  • Een gezonde afweging maken tussen geld uitgeven en reserveren.
  • Goede regels en procedures hebben voor de besteding van geld.
  • Transparant zijn over onder andere onze uitgaven en onze resultaten.

Meer info?

Ben je op zoek naar meer of andere info? Of heb je een vraag? Bel of mail ons gerust!

30 november 2018

Vond je dit interessant om te lezen?

Meld je dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief en het magazine Hartslag.

Houd me op de hoogte
Of volgend verhaal lezen