Crisissituatie vraagt om daden, niet om woorden

Laat de coronacrisis je niet verlammen

Onze maatschappij, eigenlijk de hele wereld, staat onder een enorme druk. Dingen die tot voor kort nog heel vanzelfsprekend waren, zoals onbezorgd boodschappen doen, lekker uit eten gaan of spontaan de familie bezoeken, zijn nu ineens niet of nauwelijks meer mogelijk. Het lijkt alsof het gewone leven abrupt uit onze handen is geslagen. Alles is in één klap onzeker. Het maakt ons angstig.

Dat is wat een crisis doet. Maar hoe verlammend een crisis soms ook is, het kan tegelijkertijd wel veel daadkracht en creativiteit losmaken. We zagen het bijvoorbeeld bij onze regering afgelopen voorjaar. Martin van Rijn, lid van nota bene oppositiepartij PvdA, zat na het instorten van minister Bruins binnen 1 dag in het kabinet. Onder normale omstandigheden zou dit uitgesloten zijn. Nu was het een logische weg.

Horeca pakt door
Of wat te denken van de horecaondernemers? Na de sluiting van alle horeca in maart ontwikkelde deze groep in een mum van tijd allerlei nieuwe concepten, zoals bezorgdiensten, afhaalservices en drive-thru’s. Ze laten zich niet verlammen door de crisis; ze pakken door en ontwikkelen nieuwe ideeën. Niet omdat het kan, maar omdat het moet.

Kansen tijdens een crisis
In een crisissituatie telt elke seconde. Wij leven op dit moment zelf in een tijd van crisis, vanwege het coronavirus. Ook hier is tijd kostbaar: we moeten snel handelen om de verspreiding tegen te gaan. Dat levert beperkingen op voor ons dagelijkse leven, onze werkzaamheden. Hierdoor kunnen we verlamd raken. Maar deze crisis en alle beperkingen bieden ook kansen. Dat vraagt wel van ons dat we nu doorpakken.

Gelijk in actie komen
Wij van Dorcas, een hulp- en ontwikkelingsorganisatie met 40 jaar ervaring in crisissen, werken altijd al volgens deze strategie van doorpakken. Al vanaf het allereerste begin stonden wij bij een crisis meteen op om in actie te komen. Bijvoorbeeld bij een natuurramp of een acute hongersnood. Vrijwilligers waren bereid direct te helpen. En in no time wisten we vrachtwagens vol met spullen op de plaats van bestemming te krijgen. Die spullen zijn tegenwoordig vervangen door euro’s: hiermee kunnen we lokaal inkopen en is hulp nog sneller én passender beschikbaar voor mensen in acute nood.

Samenwerken
Maar eerlijk is eerlijk: die werkwijze van aanpakken gaat niet altijd goed – ook niet bij ons. Daarom speelt bij elke crisis evaluatie een grote rol. Samenwerken met andere organisaties en kennis met elkaar delen is belangrijker geworden. Waar wij minder goed in zijn, past wellicht beter bij de kwaliteiten van een ander. Zo worden we samen nog sterker in het bezweren van een crisis.

Achteraf hulp bieden
Een van de dingen die we als ontwikkelingsorganisaties de afgelopen jaren hebben geleerd, is dat we mensen moeten voorbereiden op een ramp en goede hulp achteraf moeten bieden. Soms vraagt een crisis bijvoorbeeld om het uitdelen van voedsel om de eerste nood te lenigen. Maar op de lange termijn is dit natuurlijk niet de oplossing. Daarom zijn we er ook ná de crisis nog. Dat hebben we niet op voorhand bedacht, maar geleerd uit ervaring.

Dorcas Voedselactie
Een crisis kun je niet plannen. Die is er ineens. Dan moet je gewoon handelen. Een mooi voorbeeld is de Dorcas Voedselactie, die in deze periode wordt gehouden. Normaal gesproken een van de grootste acties van Dorcas in Nederland, waarbij producten voor kwetsbare mensen in Oost-Europa ingezameld worden in supermarkten, kerken en scholen. Door de coronacrisis is deze fysieke inzameling onverantwoord.

Enkele weken geleden moest de hele actie omgegooid worden. Dat vroeg om creativiteit en daadkracht van onze medewerkers en vrijwilligers. Maar het is gelukt. De Dorcas Voedselactie gaat dit jaar helemaal online. We kopen in de landen in Oost-Europa zelf de producten in, stellen de pakketten samen en delen deze uit. Ook in deze crisistijd zijn we er voor de mensen die het nodig hebben.

Meer crisissen
De coronacrisis lijkt op dit moment de enige crisis die er is. Maar er is nog veel meer aan de hand in deze wereld. Denk bijvoorbeeld aan de orkaan die onlangs een spoor van vernielingen heeft achtergelaten op de Filipijnen. Of aan een andere recente crisis: de aardbeving in Turkije, die veel slachtoffers en ellende heeft veroorzaakt. 

Ook dicht bij huis, hier in Nederland, spelen tal van andere crisissen. Denk aan mensen die afhankelijk zijn van de Voedselbank. Dit aantal is door de coronacrisis enorm gestegen. Er is meer geld nodig. Tegelijkertijd heeft deze organisatie last van de beperkende maatregelen en zijn de werkzaamheden door vrijwilligers lastig uit te voeren.

Nieuwe wegen
Corona is op dit moment dus zeker niet de enige crisis, en voorlopig ook niet de laatste waar we mee te maken krijgen. Laten we daarom de handen uit de mouwen steken en doorpakken. Dat hebben de meest kwetsbare mensen nu nodig. Zowel in Nederland, als ver daarbuiten. We moeten ons niet laten verlammen door corona, maar deze situatie gebruiken om nieuwe wegen te ontdekken om de meest kwetsbare mensen te kunnen blijven helpen.

Jan Jacob Hoefnagel

09 november 2020