Arendje bouwt aan sociale vangnetten in Oost-Europa

‘Gemeenschapszin is onze toegevoegde waarde’

Arendje Menkveld-van der Horst is expert op het gebied van sociale vangnetten, en ze heeft veel ervaring in Oost-Europa. ‘We werken aan lokale samenwerking. Voor Dorcas ligt daar een belangrijke toegevoegde waarde, de gemeenschapszin,’ zegt Arendje.

Lokale middelen

‘Wat we doen is lokale organisaties trainen om te leren werken met lokale middelen; om die middelen te vinden en vervolgens in te zetten’, legt Arendje uit. Dorcas heeft in de loop der jaren een groot netwerk opgebouwd in Oost-Europa, bijvoorbeeld onder kerken en ngo’s, en ook bij de overheid. ‘We versterken samenwerking en de capaciteit die ter plaatse aanwezig is. Zo werkt op bepaalde plaatsen de overheid nu zelf ook met maatschappelijk werkers die omzien naar ouderen.’

Voor wie maken we het verschil

Het werk is op heel veel vlakken ontwikkeld, gegroeid, vertelt Arendje. ‘We zijn in de loop der jaren steeds meer voor gemeenschappen gaan doen, we zijn meer gaan inzetten op samenwerken en verbanden. Maar in dat alles hebben we altijd vastgehouden dat mensen centraal staan. We vragen ons altijd af ‘voor wie maken we het verschil’. Dat is de kracht van Dorcas. We zien nog steeds de oudere, het kind, waar we dit werk voor doen. Dat is de relevantie van wat we bijdragen.’

Eenzaamheid en isolatie

Dorcas werkt in Oekraïne, Roemenië, Moldavië en Albanië. In de periode na het communisme is er gebrek aan vertrouwen in de overheid en in elkaar. Er is ook gebrek aan sociale samenhang. Arendje: ‘De connecties die we gebouwd hebben zijn waardevol. Het is belangrijk om meer te werken aan het verminderen van isolatie. Vooral van ouderen. Veel jongeren zijn vertrokken. Dat is een punt van zorg; in veel dorpen trekken de jongeren weg. Ik vind het daarom positief dat we in veel gemeenschappen juist de eenzaamheid verminderen.’

Zelfvertrouwen

‘Onze jarenlange aanwezigheid in Oost-Europa heeft bijgedragen aan het zelfbewustzijn van onze collega’s en vrijwilligers daar’, zegt Arendje. ‘Onze teams en partners realiseren zich nu dat ze zelf ook mee kunnen doen: we kunnen zelf ook van betekenis zijn en  rondom onze ouderen gaan staan. Het geeft mij echt hoop om te zien dat mensen die dachten dat er geen middelen of talenten waren om bij te dragen, nu het vertrouwen hebben dat ze toch veel kunnen betekenen.’

Roma

De Roma zijn een bevolkingsgroep die veel last hebben van uitsluiting en isolatie. In Roemenië woont een grote groep. ‘Er is heel veel werk te doen met de Roma. Het staat hoog op de agenda van de EU, maar het staat nog onvoldoende op de agenda’s van de landen zelf. De toegang tot het onderwijs en de gezondheidszorg is nog niet voldoende door de overheid opgepakt. Maar ook de Roma zelf zullen een stap moeten zetten.’

Iedereen kan iets bieden

In onze manier van werken leggen we veel meer accent op de mensen zelf. Ze kunnen niet alleen ontvangen, iedereen kan ook iets bieden. Ontdek de vaardigheden. Ook mensen die afhankelijk zijn van noodhulp hebben iets te bieden – leiding geven of aandacht geven. We zijn ons steeds meer bewust van hoe belangrijk dat is. Het gaat veel meer om een wederkerige manier van werken, het is niet meer de ene partij geeft en de ander ontvangt.’

Collega’s in de projectlanden

‘Ik haal ook heel veel hoop uit de lokale collega’s. Wij als medewerkers in Almere zijn steeds meer ondersteunend; de landenteams hebben kennis en vaardigheden ontwikkelt om zelf ook mede de werkwijze te ontwikkelen. De teams vragen steeds meer om specifieke ondersteuning die wij dan geven, wij zijn echt meer in ondersteunende rol. In Albanië is het vertrouwen zelfs zo gegroeid dat het landenteam het programma voor sociale vangnetten zelf wil implementeren in een nieuwe gemeenschap. Ze hebben het zich helemaal eigen gemaakt en hebben het vertrouwen opgebouwd.’

Kracht

Een voorbeeld van een mooie ontwikkeling in Transkarpatië, een regio in Oekraïne: in een klein dorpje is een groep vrijwilligers zelf begonnen met het bezoeken van veel ouderen. Ze doen ook mee met de Blue Bucket Campaign van Dorcas, waarbij ze blauwe emmers vullen met voedsel. Bij het uitdelen knopen de vrijwilligers er een bezoek aan vast. ‘Het lijkt misschien klein, maar het is zo bijzonder. De mensen ter plekke zijn echt onze kracht’.

 Wie geef jij een steuntje in de rug in Oost-Europa? | Dorcas

10 februari 2024