Kijkje in de keuken

Terrat, Tanzania. De mais is net geoogst. Een paar dagen lang laten de boeren hun koeien de achtergebleven restjes opeten. Hierna rest er niets dan vlakte. Je ziet zelfs geen enkel grassprietje meer. Ineens begint het te regenen. Het water stroomt over het veld, maar de bodem neemt het niet op. Zonde, want het water is zo hard nodig. Niemand weet wanneer de volgende regenbui valt. Het kan nog weken duren…

Zomaar een moment uit het leven van een Tanzaniaanse boer, geschetst door voedselexpert en Dorcas-medewerker Ester Mgina. Zij weet als geen ander hoe het is om boer te zijn in Afrika, want ze heeft zelf een kleine 10 jaar een boerderij gehad in Tanzania. Ester vertelt over boeren in Afrika, zorg dragen voor de natuur en de Farmer Field School van Dorcas.

Waarom helpt Dorcas boeren in Tanzania?

Bij Dorcas richten we ons op mensen in erg kwetsbare situaties. Als je daarvoor kiest, moet je beginnen bij eerste levensbehoeftes, zoals voedsel en water. Je kunt mensen niet helpen met andere dingen als zij dit niet hebben.

Hoe is het om boer te zijn in Tanzania?

Het boerenleven in Tanzania is heel anders dan dat in Nederland. Het klimaat is anders, de cultuur is anders, de omstandigheden zijn anders. Je kunt het niet vergelijken. Door zelf te als boer in Tanzania te werken, heb ik veel geleerd en kan ik me beter in hun manier van denken verplaatsen. De ervaring die ik heb opgedaan als boer in Afrika, helpt me nu nog steeds in mijn samenwerking met Afrikaanse boeren.

Merken Tanzaniaanse boeren veel van klimaatverandering?

Zeker. De regen valt op andere tijden dan de boeren gewend zijn. Hierop moeten zij hun landbouwactiviteiten aanpassen. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee, en daarmee ook een behoefte aan nieuwe expertise. Boeren moeten nu bijvoorbeeld leren om andere gewassen te verbouwen en andere zaden te gebruiken die beter tegen droogte kunnen. En om met nieuwe technieken zo efficiënt mogelijk om te gaan met water.

Welke gevolgen heeft dit voor hun dagelijkse leven?

Daar waar het ecosysteem (oftewel de natuur) verstoord is, hebben de boeren nauwelijks genoeg oogst om zichzelf en hun familie te voorzien van voldoende eten. Laat staan dat zij hun gewassen kunnen verkopen om daarmee een inkomen te verdienen.

Kun je een voorbeeld geven van hoe de boeren de natuur kunnen behouden en herstellen?

Soms kan de natuur zichzelf herstellen, maar dat heeft altijd tijd nodig. We adviseren de boeren dan bij het opstarten van andere activiteiten, en helpen ze met het opzetten van spaar- en leengroepen. We organiseren ook weleens trainingen, bijvoorbeeld over het aansluiten van zonnepanelen.

In veel gevallen moeten we de natuur een handje helpen. In droge gebieden adviseren we boeren bijvoorbeeld om dammen te bouwen. Zo stroomt het water niet weg, maar kan het langzaam door de grond worden opgenomen. Dat is goed voor de vruchtbaarheid van de bodem en voor het voorkomen van erosie.

Waarmee helpt Dorcas de boeren?

We leiden hen op via onze Farmer Field School (hierna: FFS). Hier leren zij onder andere nieuwe landbouwvaardigheden en -technieken, zodat zij op een meer duurzame manier met hun landbouwgrond leren omgaan. Dit noemen we ‘climate smart agriculture’. Het doel is om de ecosystemen te behouden en waar nodig te herstellen. Zo blijft de bodem vruchtbaarder en levert de landbouw meer op.

Goed om te weten: FFS’en zijn veel breder georiënteerd dan alleen op landbouw. We leren de boeren ook lezen en schrijven en we geven educatie over maatschappelijke thema’s. We hebben FFS’en in bijna alle Afrikaanse landen waar we werken, en ook in een paar Oost-Europese landen.

Welke maatschappelijke thema’s worden besproken in de FFS’en?

Dat hangt af van wat er op dat moment speelt in het betreffende land. In Egypte is bewustwording over vrouwenbesnijdenis bijvoorbeeld een belangrijk thema. Ook helpen we via FFS’en in verschillende landen om vrouwen financieel onafhankelijker te maken van (hun) mannen. Dit geeft hun meer zelfvertrouwen en we zien dat het bijdraagt aan meer gelijkheid en wederzijds respect tussen mannen en vrouwen.

Wat doet Dorcas nog meer rondom voedsel?

We werken met voedsel op 3 niveaus:

• 1. Voedselzekerheid. Tijdens rampen en conflicten delen we voedsel(bonnen) uit als vorm van noodhulp. Zo voorkomen we honger.
• 2. Wederopbouw. Na rampen en conflicten helpen we de mensen om hun leven weer op te bouwen. Doordat zij bijvoorbeeld zelf voedsel gaan verbouwen, kunnen zij zichzelf weer van genoeg voedsel voorzien.
• 3. Duurzame ontwikkeling. Als mensen in armoede leven maar wel potentie hebben om daaruit te komen, helpen wij hen in ondernemerschap. Zo kunnen zij – bijvoorbeeld als boer – een (hoger) inkomen verdienen en de economische situatie van hun gezin of zelfs gemeenschap verbeteren.

21 mei 2019